Διαβήτης: Τέρμα οι πένες και οι αντλίες – Έρχεται η «έξυπνη» κάψουλα ινσουλίνης

 

Ένα νέο σκεύασμα ινσουλίνης ετοιμάζουν οι επιστήμονες, το οποίο θα διευκολύνει τη ζωή των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Η θεραπεία υπό μορφή κάψουλας υπόσχεται να αντικαταστήσει τις πένες και αντλίες ινσουλίνης, μειώνοντας παράλληλα τις ανεπιθύμητες ενέργειες.

Οι «έξυπνες» κάψουλες φέρουν στο εσωτερικό τους μικροσκοπικούς νανο-φορείς ινσουλίνης. Πρόκειται για σωματίδια με πλάτος 1/10.000 του πλάτους μιας ανθρώπινης τρίχας -μέγεθος που αδυνατεί να «πιάσει» ένα συμβατικό μικροσκόπιο- τα οποία θα μπορούσαν να τοποθετηθούν ακόμα και σε ένα κομματάκι σοκολάτας χωρίς ζάχαρη.

Απευθείας στο ήπαρ

Η δυνατότητα μεταφοράς φαρμακευτικών ουσιών στο ήπαρ μέσω νανο-φορέων ανακαλύφθηκε πριν χρόνια από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Σουηδίας και του Πανεπιστημίου του Τρόμσο (Αρκτικό Πανεπιστήμιο της Νορβηγίας, UiT). Η δυσκολία με την ινσουλίνη, σύμφωνα με τον καθηγητή του UiT, Peter McCourt, ήταν το πέρασμα των νανο-φορέων από το στομάχι, όπου τα γαστρικά υγρά διασπούν την κάψουλα.

Τη λύση έδωσε ένα περίβλημα που προφυλάσσει την κάψουλα από τα οξέα του στομάχου και τα πεπτικά ένζυμα, επιτρέποντάς της να συνεχίσει τη διαδρομή της στο πεπτικό μέχρι το ήπαρ. Στη συνέχεια, το περίβλημα διασπάται στο ήπαρ από ένζυμα που ενεργοποιούνται μόνο όταν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι υψηλά, απελευθερώνοντας την ινσουλίνη, όπου μπορεί στη συνέχεια να δράσει στο ήπαρ, τους μυς και το λίπος για να απομακρύνει το σάκχαρο από το αίμα.

«Αυτό σημαίνει ότι όταν το σάκχαρο στο αίμα είναι σε υψηλά επίπεδα, υπάρχει ταχεία απελευθέρωση ινσουλίνης και, ακόμη πιο σημαντικό, όταν τα επίπεδα είναι χαμηλά, δεν απελευθερώνεται καθόλου ινσουλίνη» εξηγεί ο Nicholas J. Hunt από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, συν-επικεφαλής του προγράμματος με τη Victoria Cogger.

Πέρα από πιο πρακτική και φιλική προς τον ασθενή, η νέα μέθοδος διαχείρισης του διαβήτη μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας και επιτρέπει την ελεγχόμενη απελευθέρωση ινσουλίνης ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς, σε αντίθεση με τις ενέσεις κατά της οποίες απελευθερώνεται όλη η ποσότητα.

Λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες

Η νέα μέθοδος λειτουργεί κατά παρόμοιο τρόπο με την ινσουλίνη στα άτομα χωρίς διαβήτη. Το πάγκρεας παράγει ινσουλίνη που περνά αρχικά από το ήπαρ, όπου ένα μεγάλο μέρος της απορροφάται για να διατηρήσει σταθερά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Στη νέα θεραπεία ινσουλίνης, ο νανοφορέας απελευθερώνει την ινσουλίνη στο ήπαρ, όπου μπορεί να προσληφθεί ή να εισέλθει στο αίμα για να κυκλοφορήσει στο σώμα.

«Με τη χορήγηση της ινσουλίνης στον υποδόριο ιστό, η ποσότητα που πηγαίνει στους μυς και στους λιπώδεις ιστούς είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι θα συνέβαινε κανονικά αν απελευθερωνόταν από το πάγκρεας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στη συσσώρευση λίπους. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε υπογλυκαιμία, δυνητικά επικίνδυνη για τα άτομα με διαβήτη» εξηγεί ο Δρ McCourt για τη νέα μέθοδο που μειώνει τις παρενέργειες.

Ανθρώπινες δοκιμές το 2025

Η από του στόματος χορηγούμενη ινσουλίνη έχει δοκιμαστεί σε νηματώδη, ποντίκια και αρουραίους, με τελευταίες δοκιμές να έχουν γίνει και σε μπαμπουίνους στην Αυστραλία. «Για να κάνουμε την κάψουλα εύγευστη την ενσωματώσαμε σε σοκολάτα χωρίς ζάχαρη» σχολίασε ο Δρ Hunt για το επιτυχημένο όπως αποδείχθηκε κόλπο.

Επρόκειτο για 20 υγιείς μπαμπουίνους που έλαβαν τη θεραπεία και πέτυχαν μείωση στο σάκχαρό τους. Η αποτελεσματικότητα ωστόσο επιβεβαιώθηκε και σε ποντίκια και αρουραίους με εγκατεστημένο διαβήτη, χωρίς να καταγράφονται περιστατικά υπογλυκαιμίας, αύξηση βάρους ή συσσώρευση λίπους στο ήπαρ, όπως συμβαίνει με τις ενέσιμες και άλλες από του στόματος μορφές ινσουλινοθεραπείας.

Οι κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους θα ξεκινήσουν το 2025, οπότε και θα εξεταστεί η ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του φαρμάκου στη φάση Ι, ενώ στη φάση ΙΙ πώς μπορεί να αντικαταστήσει τις ενέσιμες μορφές.