Αποκαλύπτοντας το Μυστήριο του Αχλαδιού: Γιατί ο Όμηρος το Θεώρησε Θείο Δώρο και Ποια Είναι η Κληρονομιά του

[wide]

Η Ιστορία του Αχλαδιού: Ένα Δώρο από την Αρχαιότητα

Η πρώτη αναφορά του αχλαδιού στη δυτική λογοτεχνία βρίσκεται στο επικό ποίημα του Ομήρου, “Η Οδύσσεια” (9ος αιώνας π.Χ.), αποδεικνύοντας την καλλιέργειά του στην Ελλάδα πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια. Ο Όμηρος δεν το αποκάλεσε άδικα “δώρο των θεών“, καθώς το αχλάδι αναδεικνύεται σε ένα από τα πιο δημοφιλή φρούτα, προσφέροντας σημαντικά διατροφικά οφέλη που το καθιστούν πολύτιμο σύμμαχο της υγείας μας.

Τα αχλάδια είναι διαθέσιμα από τα τέλη Ιουνίου έως τον Φεβρουάριο, και αποτελούν μια εξαιρετική πηγή βιταμινών Α, Β1, Β2, C, Ε, φολικού οξέος και νιασίνης. Επιπλέον, περιέχουν χαλκό, φώσφορο και κάλιο, καθώς και μικρότερες ποσότητες ασβεστίου, χλωρίου, σιδήρου, μαγνησίου, νατρίου και θείου, ενώ έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες.

Ο Κήπος του Αλκίνοου: Η Ομηρική Καταγωγή

Το αχλάδι εντάσσεται στα “δώρα των θεών” που ευδοκιμούσαν στον κήπο του Αλκίνοου, του βασιλιά των Φαιάκων, μιας θρυλικής χώρας. Το κείμενο της Οδύσσειας περιγράφει έναν τεράστιο κτήμα με φράχτη, όπου ψηλά και καταπράσινα δέντρα φύτρωναν σε αφθονία:

«Απόξω απ᾿ την αυλή του βρίσκεται χτήμα τρανό, εκεί δίπλα, τέσσερα στρέμματα, που ζώνεται με φράχτη γύρω γύρω· και μέσα εκεί ψηλά κι ολόχλωρα φυτρώνουν δέντρα πλήθος: εκεί αχλαδιές, μηλιές χρυσόκαρπες, ρογδιές φυλλομανούνε, εκεί συκιές γλυκές κι ολόχλωρες ελιές θωρείς ολούθε. Καρπός δε χάνεται, μια που ‘δεσε, κι ουδέ τους απολείπει χειμώνα καλοκαιρι, αδιάκοπα· τι ασίγαστα φυσώντας εδώ γεννάει καρπούς ο ζέφυρος κι άλλους εκεί γουρμάζει.

Απίδι απά στο απίδι ψήνεται, και μήλο απά στο μήλο, σύκο στο σύκο απάνω, αδιάκοπα, σταφύλι στο σταφύλι. Ακόμα αμπέλι εκεί πολύκαρπο του βασιλιά ριζώνει· στο ‘να του μέρος, για το στέγνωμα των σταφυλιών στον ήλιο, εχει ένα αλώνι, κι άλλα είναι ώρα τους να τα τρυγήσουν, κι άλλα να τα πατήσουν, κι άλλα είναι άγουρα πιο πέρα, τον αθό τους μόλις που τίναξαν, και παίρνουνε να κοκκινίζουν άλλα. Κει που τελεύουν πια τα κλήματα, λογής λογής, με τάξη βαλμένες οι βραγιές κατάχλωρες ολοχρονίς φουντώνουν.»

Αυτά τα υπέροχα δώρα των θεών κοσμούσαν το παλάτι του Αλκίνοου.

Η Εξάπλωση και ο Συμβολισμός του Αχλαδιού Ανα τους Αιώνες

Η καλλιέργεια του αχλαδιού στην Ευρώπη ξεκίνησε επίσημα τον 17ο αιώνα, ωστόσο, ευρήματα καρπών και αποξηραμένων φετών από σπηλιές της Ελβετίας χρονολογούνται από την εποχή των Παγετώνων, υποδηλώνοντας την πολύ παλιά παρουσία του.

Οι αρχαίοι Φοίνικες και οι Ρωμαίοι το καλλιεργούσαν συστηματικά, ενώ αποτελούσε εκλεκτό έδεσμα για τους αρχαίους Πέρσες Βασιλιάδες. Οι πρώτες απεικονίσεις του εμφανίζονται σε τοιχογραφίες της Πομπηίας και σε ρωμαϊκά ψηφιδωτά, ενώ σε χριστιανικό μωσαϊκό στην Ιορδανία, η αχλαδιά φιγουράρει ως ένα από τα τέσσερα ιερά δέντρα.

Στην Κίνα, το αχλάδι ήταν ήδη διαδεδομένο φρούτο από το 2.500 π.Χ. και απέκτησε ισχυρό συμβολισμό. Για τους αρχαίους Αιγύπτιους, ήταν ιερό φρούτοκαι συνδεόταν με τη λατρεία της θεάς Ίσιδας. Ακόμα και σήμερα στην Κίνα, το αχλάδι συμβολίζει τη μακροζωία, την αγνότητα, τη σοφία και τη δικαιοσύνη.

Από την Άγρια Μορφή στις Χιλιάδες Ποικιλίες

Η άγρια αχλαδιά ξεκίνησε από τη νοτιοανατολική Ευρώπη και εξελίχθηκε σε χιλιάδες ποικιλίες. Η δημοφιλία της αυξήθηκε ραγδαία, με τη μεσαιωνική Ιταλία να καλλιεργεί πάνω από 200 ποικιλίες. Μέχρι τον 17ο αιώνα, οι Γάλλοι είχαν αναπτύξει 300 διαφορετικές ποικιλίες, εμπνευσμένοι από το πάθος του Λουδοβίκου XIV για το συγκεκριμένο φρούτο. Το αχλάδι καθιερώθηκε ως φρούτο της αριστοκρατίας, σύμβολο αφθονίας και ευμάρειας, γι’ αυτό και το απεικονίζουμε συχνά σε πορτρέτα της εποχής.

Στους πίνακες-νεκρές φύσεις του χρυσού αιώνα της ολλανδικής ζωγραφικής, το αχλάδι κατέχει περίοπτη θέση. Κατά την περίοδο της Αναγέννησης, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι είχε στην κατοχή του το Codex Arundel 67, ένα βιβλίο με μύθους που περιλάμβανε και έναν με πρωταγωνιστή το αχλάδι.

Το άρωμα, η γεύση και το σχήμα του ενέπνευσαν ακόμα και τον Σαίξπηρ, ο οποίος το αναφέρει σε διάφορα έργα του. Η πρώτη αχλαδιά φυτεύτηκε στην Αμερική το 1620 μ.Χ., ενώ μέχρι τότε γινόταν μεγάλη εισαγωγή τους από τη Γαλλία. Σήμερα, πάνω από 5.000 γνωστές ποικιλίες υπάρχουν στον κόσμο.

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι μέχρι τον 18ο αιώνα, τα αχλάδια δεν διέθεταν τον απαλό, χυμώδη καρπό που γνωρίζουμε σήμερα. Εκείνη την περίοδο αναπτύχθηκαν οι διάφορες ποικιλίες που του χάρισαν την ξεχωριστή υφή και γεύση του. Σήμερα, οι κύριες χώρες που παράγουν αχλάδια είναι η Κίνα, η Ιταλία και η Αμερική.

Πηγή: enikos